Bataty, znane również jako słodkie ziemniaki oraz tradycyjne ziemniaki, różnią się od ziemniaków wieloma właściwościami odżywczymi, co wpływa na ich wartość zdrowotną w zależności od potrzeb indywidualnych i celów dietetycznych.

Bataty:

• mają nieco więcej kalorii i węglowodanów niż ziemniaki, ale różnica ta nie jest znacząca. 
• są znakomitym źródłem witaminy A (w postaci beta-karotenu), która wspiera prawidłowe funkcjonowanie oczu, skóry i układu odpornościowego. Zawierają również więcej witaminy C oraz kwasu foliowego niż ziemniaki. 
• mają niższy indeks glikemiczny niż ziemniaki, co oznacza, że powodują wolniejszy wzrost stężenia glukozy we krwi.  
• są bogate w antyoksydanty, takie jak beta-karoten i inne fitozwiązki, które mogą  wspierać organizm w redukcji stanów zapalnych i w chorobach przewlekłych.

Ziemniaki:

• oferują więcej potasu, który jest kluczowy dla zdrowia serca, oraz witaminę B6, wspierającą metabolizm białek i czerwonych krwinek.

Oba warzywa są dobrym źródłem błonnika, który pomaga w trawieniu i daje uczucie sytości.

Ważne jest również, jak przygotowuje się te warzywa – metody gotowania i dodatki mogą znacząco wpływać na ich właściwości zdrowotne.

Po więcej informacji zapraszamy do broszury edukacyjnej przygotowanej przez Panią dietetyk dr inż. Beatę Sińską: [Strategie żywieniowe w terapii cukrzycy typu 2 (dann.edu.pl)]

Referencje: 

1. Wójcik-Stopczyńska, Ziemniak Polski, 2013, 3:47-51

2. Murillo S, Mallol A, Adot A, Juárez F, Coll A, Gastaldo I, Roura E. Culinary strategies to manage glycemic response in people with type 2 diabetes: A narrative review. Front Nutr. 2022 Nov 10;9:1025993. doi: 10.3389/fnut.2022.1025993. PMID: 36438742; PMCID: PMC9684673.

Decyzja o kupowaniu warzyw ekologicznych powinna być rozważona indywidualnie, biorąc pod uwagę zarówno korzyści zdrowotne, jak i ograniczenia finansowe oraz dostęp do produktów.

Plusy kupowania warzyw ekologicznych:

1. Mniejsza ilość pestycydów i związków chemicznych – warzywa ekologiczne są uprawiane bez użycia syntetycznych pestycydów i nawozów.

2. Wyższa zawartość niektórych składników odżywczych – badania wykazały, że niektóre warzywa ekologiczne mogą zawierać wyższe poziomy przeciwutleniaczy i innych składników odżywczych.

3. Wsparcie dla zrównoważonej produkcji – kupowanie ekologicznych warzyw wspiera rolnictwo zrównoważone, które jest mniej szkodliwe dla środowiska i promuje zdrowsze zachowania żywieniowe.

Minusy kupowania warzyw ekologicznych:

1. Wyższe koszty – warzywa ekologiczne często są droższe od tych nieekologicznych, co może być barierą finansową dla niektórych osób, których budżet na żywność jest ograniczony.

2. Dostępność – w niektórych regionach dostęp do świeżych, ekologicznych warzyw może być ograniczony, co utrudnia ich regularne włączanie do diety.

3. Brak znaczącej różnicy w kontekście zarządzania cukrzycą – chociaż ekologiczne warzywa mogą korzystniej wpływać na prawidłowe funkcjonowanie organizmu, nie ma jednoznacznych dowodów na to, że mają one istotny wpływ na zarządzanie cukrzycą typu 2 w porównaniu do warzyw nieekologicznych, o ile te są odpowiednio myte i przygotowywane.

Referencje:

1. https://www.localharvest.org/csa/ (dostęp: 10.06.2024

2.https://www.goodharvestmarket.com/special-diets/locavore/ (dostęp: 10.06.2024)

Wybór posiłków na kolację może mieć znaczący wpływ na stężenie glukozy we krwi następnego ranka, szczególnie dla osób z insulinoopornością lub cukrzycą. Pamiętaj, że indywidualne reakcje na różne pokarmy mogą się różnić, więc monitorowanie odpowiedzi organizmu na różne rodzaje posiłków i ich wpływ na stężenie glukozy jest kluczowe. Konsultacja z dietetykiem lub diabetologiem może pomóc w dostosowaniu planu żywieniowego do indywidualnych potrzeb.

1. Niski indeks glikemiczny (IG)

Posiłki złożone z produktów o niskim indeksie glikemicznym są wolniej trawione, co przyczynia się do bardziej stabilnego uwalniania glukozy do krwi. Produkty o niskim IG to na przykład:

- Warzywa: brokuły, szpinak, kalafior

- Pełnoziarniste produkty: brązowy ryż, quinoa, pełnoziarniste makarony

- Strączki: fasola, soczewica, ciecierzyca

2. Białko

Białko pomaga stabilizować glikemię, zapewniając uczucie sytości i zmniejszając ryzyko podjadania nocnych przekąsek, które mogą podnieść stężenie glukozy. Dobrymi źródłami białka na kolację są:

- Ryby: łosoś, sardynki, makrela

- Mięso drobiowe: kurczak, indyk

- Warzywa strączkowe

- Jaja

3. Zdrowe tłuszcze

Tłuszcze są trawione wolniej niż węglowodany i mogą przyczynić się do lepszego kontrolowania glikemii w nocy. Zdrowe tłuszcze znajdziesz w:

- Oleju rzepakowym, oliwie z oliwek, oleju lnianym

- Awokado

- Orzechach i nasionach

4. Unikanie obfitych posiłków

Obfite posiłki, szczególnie bogate w węglowodany, mogą spowodować gwałtowny wzrost i późniejsze obniżenie stężenia glukozy we krwi, co może prowadzić do problemów z kontrolą glikemii rano. Lepszym wyborem jest mniejszy, zbilansowany posiłek.

5. Kolacja wcześnie wieczorem

Jedzenie kolacji co najmniej 2-3 godziny przed snem może dać organizmowi czas na przetworzenie pokarmu przed nocnym odpoczynkiem, co może pomóc w lepszym zarządzaniu glikemią.

Referencje:

1. Murillo S, Mallol A, Adot A, Juárez F, Coll A, Gastaldo I, Roura E. Culinary strategies to manage glycemic response in people with type 2 diabetes: A narrative review. Front Nutr. 2022 Nov 10;9:1025993. doi: 10.3389/fnut.2022.1025993. PMID: 36438742; PMCID: PMC9684673. 

2. Minari, T.P.; Tácito, L.H.B.; Yugar, L.B.T.; Ferreira-Melo, S.E.; Manzano, C.F.; Pires, A.C.; Moreno, H.; Vilela-Martin, J.F.; Cosenso-Martin, L.N.; Yugar-Toledo, J.C. Nutritional Strategies for the Management of Type 2 Diabetes Mellitus: A Narrative Review. Nutrients 2023, 15, 5096. https://doi.org/10.3390/nu152450.

Chociaż ocet jabłkowy może pomóc w obniżeniu stężenia glukozy we krwi po spożyciu węglowodanów, powinien być stosowany jako część szerszego planu zarządzania odżywianiem.. Dieta bogata w błonnik, regularna aktywność fizyczna i monitorowanie spożycia węglowodanów są kluczowe dla utrzymania prawidłowego stężenia glukozy. Konsultacja z lekarzem lub dietetykiem może pomóc w opracowaniu najlepszego planu działania dla indywidualnych potrzeb.

Referencje: 

1. Murillo S, Mallol A, Adot A, Juárez F, Coll A, Gastaldo I, Roura E. Culinary strategies to manage glycemic response in people with type 2 diabetes: A narrative review. Front Nutr. 2022 Nov 10;9:1025993. doi: 10.3389/fnut.2022.1025993. PMID: 36438742; PMCID: PMC9684673.

2. Minari, T.P.; Tácito, L.H.B.; Yugar, L.B.T.; Ferreira-Melo, S.E.; Manzano, C.F.; Pires, A.C.; Moreno, H.; Vilela-Martin, J.F.; Cosenso-Martin, L.N.; Yugar-Toledo, J.C. Nutritional Strategies for the Management of Type 2 Diabetes Mellitus: A Narrative Review. Nutrients 2023, 15, 5096. https://doi.org/10.3390/nu152450.

Jabłka mogą być częścią planu odżywiania osoby z cukrzycą typu 2, ale ważne jest, aby planować ich spożycie w kontekście całego posiłku i aktywności dnia. Włączając jabłka do zbilansowanych posiłków i przekąsek, można cieszyć się ich korzystnym wpływem na prawidłowe  funkcjonowanie organizmu bez negatywnego wpływu na stężenie glukozy we krwi. Zawsze warto skonsultować indywidualne plany żywieniowe z lekarzem lub dietetykiem.

Przykłady:

• Spożywanie jabłek w ramach zbilansowanego posiłku, który zawiera również białka i zdrowe tłuszcze, spowalniające trawienie węglowodanów. Na przykład, można połączyć jabłko ze świeżym serkiem, masłem orzechowym lub garścią orzechów.

• Spożywanie jabłek późno wieczorem nie jest zalecane dla osób z cukrzycą typu 2, ponieważ aktywność fizyczna jest zwykle mniejsza,  i glukoza jest mniej efektywnie metabolizowana. Jeśli chcesz zjeść owoc wieczorem, lepiej zrobić to wcześniej, najlepiej jako część zbilansowanego posiłku.

Referencje:

1. Murillo S, Mallol A, Adot A, Juárez F, Coll A, Gastaldo I, Roura E. Culinary strategies to manage glycemic response in people with type 2 diabetes: A narrative review. Front Nutr. 2022 Nov 10;9:1025993. doi: 10.3389/fnut.2022.1025993. PMID: 36438742; PMCID: PMC9684673.

2. Minari, T.P.; Tácito, L.H.B.; Yugar, L.B.T.; Ferreira-Melo, S.E.; Manzano, C.F.; Pires, A.C.; Moreno, H.; Vilela-Martin, J.F.; Cosenso-Martin, L.N.; Yugar-Toledo, J.C. Nutritional Strategies for the Management of Type 2 Diabetes Mellitus: A Narrative Review. Nutrients 2023, 15, 5096. https://doi.org/10.3390/nu152450.

3. What are the best fruits for diabetics to eat? (myhealthexplained.com)

Proces schładzania ugotowanego makaronu, a następnie jego ponowne podgrzewanie może wpłynąć na strukturę skrobi, co z kolei ma wpływ na indeks glikemiczny (IG) produktu. 

Gdy makaron jest gotowany, skrobia w nim zawarta pęcznieje i wchłania wodę, stając się bardziej strawna i zwiększając indeks glikemiczny. Po ugotowaniu i schłodzeniu makaronu skrobia zaczyna się krystalizować w bardziej oporną formę. Skrobia oporna jest trudniej strawiona przez enzymy trawienne, co może prowadzić do wolniejszego uwalniania glukozy do krwiobiegu i potencjalnie obniżenia indeksu glikemicznego.

Podgrzewanie schłodzonego makaronu może ponownie zmienić strukturę skrobi, ale część skrobi pozostaje w formie opornej. To oznacza, że choć IG może wzrosnąć w stosunku do schłodzonego makaronu, może być nadal niższy niż IG świeżo ugotowanego makaronu. Jednakże, efekt ten może być różny w zależności od typu makaronu, czasu gotowania oraz temperatury i czasu schładzania.

Referencje: 

  1.       Murillo S, Mallol A, Adot A, Juárez F, Coll A, Gastaldo I, Roura E. Culinary strategies to manage glycemic response in people with type 2 diabetes: A narrative review. Front Nutr. 2022 Nov 10;9:1025993. doi: 10.3389/fnut.2022.1025993. PMID: 36438742; PMCID: PMC9684673.

2.      Minari, T.P.; Tácito, L.H.B.; Yugar, L.B.T.; Ferreira-Melo, S.E.; Manzano, C.F.; Pires, A.C.; Moreno, H.; Vilela-Martin, J.F.; Cosenso-Martin, L.N.; Yugar-Toledo, J.C. Nutritional Strategies for the Management of Type 2 Diabetes Mellitus: A Narrative Review. Nutrients 2023, 15, 5096. https://doi.org/10.3390/nu152450.

Kluczowe jest indywidualne podejście i możliwość adaptacji strategii zarządzania glikemią po ćwiczeniach, w zależności od reakcji ciała, rodzaju ćwiczeń oraz ogólnego stanu zdrowia. Konsultacje z lekarzem lub dietetykiem mogą być bardzo pomocne w optymalizacji planu treningowego i dietetycznego.

W kontrolowaniu stężenia glukozy po intensywnym treningu mogą pomóc:

1. Monitorowanie stężenia glukozy. Regularne monitorowanie stężenia glukozy we krwi jest kluczowe, aby zrozumieć, jak Twoje ciało reaguje na różne rodzaje i intensywności ćwiczeń. Umożliwi to dostosowanie planu żywieniowego i aktywności fizycznej.

2. Dostosowanie dawek insuliny. Osoby stosujące insulinę mogą potrzebować dostosować jej dawkę w dni treningowe. Jest to szczególnie ważne, gdyż intensywny wysiłek fizyczny może zarówno obniżyć, jak i podnieść stężenie glukozy. Konsultacja z lekarzem pozwoli na optymalne dostosowanie terapii.

3. Odpowiednie nawodnienie. Upewnij się, że pijesz wystarczająco dużo wody przed, w trakcie i po treningu, aby wspomagać zarządzanie glikemią.

4. Planowanie rodzaju ćwiczeń. Różne rodzaje ćwiczeń mogą mieć różny wpływ na stężenie glukozy. Planując treningi, warto uwzględnić te aspekty i dostosować ćwiczenia do indywidualnych reakcji organizmu.

5. Regularność ćwiczeń. Regularna aktywność fizyczna może pomóc w lepszej kontroli stężenia glukozy we krwi. Staraj się utrzymać regularny harmonogram ćwiczeń, dostosowany do twojego stanu zdrowia i celów.

Po więcej informacji zapraszamy do praktycznego poradnika dla osób z cukrzycą o aktywności fizycznej, zdrowym śnie i zbilansowanej diecie: Ścieżka do zdrowia (dann.edu.pl)

Referencje: 

           1.       Current Topics in Diabetes 2024| Curr Top Diabetes, 2024 3 (1): 1–140

Zimą wybór i dostępność świeżych owoców i warzyw jest często ograniczona, jednak zarówno świeże, jak i mrożone produkty mogą stanowić cenne źródło składników odżywczych. Świeże produkty zapewniają naturalność i pełnię smaku, podczas gdy mrożonki oferują wygodę i zachowanie wartości odżywczych. Warto korzystać z obu form, aby cieszyć się zdrową i zbilansowaną dietą przez cały rok.

Przykłady warzyw i owoców do spożywania zimą:

•  Brukselka (świeża lub mrożona)

• ·Marchew (świeża lub mrożona)

•  Buraki (świeże lub mrożone)

•  Szpinak (świeży lub mrożony)

•  Brokuły (świeże lub mrożone)

•  Cytrusy (pomarańcze, mandarynki)

•  Kiwi (świeże)

•  Jabłka (świeże)

• Jagody (mrożone)

• Wiśnie (mrożone)

Po więcej informacji zapraszamy do broszury edukacyjnej przygotowanej przez Panią dietetyk dr inż. Beatę Sińską: [Strategie żywieniowe w terapii cukrzycy typu 2 (dann.edu.pl)]

Referencje: 

1. Murillo S, Mallol A, Adot A, Juárez F, Coll A, Gastaldo I, Roura E. Culinary strategies to manage glycemic response in people with type 2 diabetes: A narrative review. Front Nutr. 2022 Nov 10;9:1025993. doi: 10.3389/fnut.2022.1025993. PMID: 36438742; PMCID: PMC9684673.

2. Minari, T.P.; Tácito, L.H.B.; Yugar, L.B.T.; Ferreira-Melo, S.E.; Manzano, C.F.; Pires, A.C.; Moreno, H.; Vilela-Martin, J.F.; Cosenso-Martin, L.N.; Yugar-Toledo, J.C. Nutritional Strategies for the Management of Type 2 Diabetes Mellitus: A Narrative Review. Nutrients 2023, 15, 5096. https://doi.org/10.3390/nu152450.

Kawa bezkofeinowa może być alternatywą dla osób z cukrzycą typu 2, które chcą unikać kofeiny z różnych powodów. 

• Kofeina może wpływać na stężenie glukozy we krwi, powodując krótkotrwałe podwyższenie lub obniżenie glikemii. Kawa bezkofeinowa zawiera znacznie mniej kofeiny i może w mniejszym stopniu wywoływać wahania glikemii. 

• Unikanie kofeiny w kawie bezkofeinowej może pomóc w poprawie jakości snu, co jest ważne, ponieważ niedobór snu może wpływać na regulację glukozy i insuliny.

• Osoby wrażliwe na kofeinę mogą doświadczać niepokoju, drżenia czy problemów z sercem po spożyciu zwykłej kawy. Kawa bezkofeinowa jest zwykle lepiej tolerowana, co może prowadzić do ogólnego poprawienia samopoczucia.

Referencje:

1. „Uważaj co jesz gdy zażywasz leki. Interakcje między żywnością a suplementami diety i lekami” M. Jarosz J. Dzieniszewski.

Zjawisko wyższego stężenia glukozy we krwi rano niż wieczorem jest także znane jako efekt brzasku. Jest naturalną odpowiedzią organizmu na potrzebę przygotowania się do aktywności dnia poprzez podwyższenie stężenia glukozy we krwi. Zrozumienie i zarządzanie tym zjawiskiem może wymagać dostosowania zarówno planu żywienia, jak i planu leczenia.  

Warto spożywać zbilansowaną kolację, która zawiera zdrowe tłuszcze, białko i węglowodany o niskim indeksie glikemicznym i może pomóc w utrzymaniu prawidłowej glikemii przez noc. Lepiej zrezygnować ze spożywania przekąsek bogatych w węglowodany tuż przed snem, ponieważ może to prowadzić do wzrostu poziomu glukozy.

Referencje: 

1. Current Topics in Diabetes 2024| Curr Top Diabetes, 2024 3 (1): 1–140

2. Monnier L, Colette C, Dejager S, Owens D. Magnitude of the dawn phenomenon and its impact on the overall glucose exposure in type 2 diabetes: is this of concern? Diabetes Care. 2013 Dec;36(12):4057-62. doi: 10.2337/dc12-2127. Epub 2013 Oct 29. PMID: 24170753; PMCID: PMC3836163.

Zarządzanie planem żywieniowym w przypadku cukrzycy typu 2 wymaga świadomego podejścia do tego, co i kiedy jesz. Unikanie pułapek żywieniowych i podejmowanie świadomych decyzji dietetycznych może znacząco pomóc w kontroli glikemii i ogólnym stanie zdrowia. Regularne konsultacje z dietetykiem lub diabetologiem mogą również dostarczyć cennych wskazówek dostosowanych do indywidualnych potrzeb.

1. Jedzenie produktów bogatych w cukry proste (takich jak słodycze, napoje gazowane, białe pieczywo) może prowadzić do wahania stężenia glukozy we krwi.

• Zastąp je produktami zawierającymi węglowodany złożone i dużą ilość błonnika (pełnoziarniste produkty, warzywa, owoce).

 2. Produkty, które mogą wydawać się zdrowe, takie jak niektóre jogurty, sosy, dressingi do sałatek czy płatki śniadaniowe, często zawierają dodane cukry.

• Zawsze czytaj etykiety produktów, aby sprawdzić zawartość cukru i wybieraj wersje bez dodatku cukrów.

3. Opuszczanie posiłków może prowadzić do zbyt niskiego stężenia glukozy we krwi, a następnie do przejadania się i wybierania niezdrowych przekąsek.

• Regularne spożywanie zbilansowanych posiłków pomoże utrzymać normoglikemię.

4. Dieta bogata w węglowodany z niewielką ilością białka i tłuszczów może prowadzić do nagłej zmienności glikemii.

• Włącz do planu żywieniowego zdrowe źródła białka (chude mięso, ryby, rośliny strączkowe) oraz tłuszcze (awokado, orzechy, oliwa z oliwek).

5. Chociaż owoce są zdrowe, zawierają cukry, które mogą wpływać na stężenie glukozy we krwi.

• Ogranicz porcje owoców do rozsądnych ilości i wybieraj owoce o niższym indeksie glikemicznym (np. jagody, maliny). Pamiętaj o tym, żeby spożywać minimum 400 g warzyw i owoców dziennie, przy czym warzywa powinny stanowić minimum 300 g, a owoce około 100 g.

6. Produkty typu „light”, „fit” lub przeznaczone dla osób z cukrzycą mogą zawierać sztuczne słodziki, które nie zawsze są korzystne dla zdrowia, a czasem więcej tłuszczów lub kcal.

•  Wybieraj naturalne, nieprzetworzone produkty i czytaj etykiety, aby dokładnie wiedzieć, co spożywasz.

Po więcej informacji zapraszamy do praktycznego poradnika dla osób z cukrzycą o aktywności fizycznej, zdrowym śnie i zbilansowanej diecie: Ścieżka do zdrowia (dann.edu.pl)

Referencje:

1. Talerz zdrowego żywienia - Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (pzh.gov.pl)

2. The diabetes diet | Diabetes Québec

3. E-book-Zywienie-w-cukrzycy-typu-2-i-insulinoopornosci.pdf (pzh.gov.pl)

Jedzenie późno wieczorem może mieć różne skutki dla osób z cukrzycą typu 2, wpływając na stężenie glukozy we krwi, jakość snu, utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz ogólny stan zdrowia.

• Jedzenie późno wieczorem, szczególnie posiłków bogatych w węglowodany czy tłuszcze, może prowadzić do zwiększenia stężenia glukozy we krwi przez noc, co utrudnia kontrolę cukrzycy.

• Spożywanie ciężkich lub zbyt dużych posiłków późno wieczorem może prowadzić do dyskomfortu, zgagi lub niestrawności, co może pogarszać jakość snu.

• Jedzenie tuż przed snem daje mniej możliwości na spalenie kalorii, co może prowadzić do zwiększenia masy ciała. Nadwaga lub otyłość są czynnikami ryzyka pogorszenia kontroli cukrzycy typu 2.

Planowanie odpowiednio zbilansowanych posiłków w ciągu dnia może pomóc uniknąć nocnego głodu i jego negatywnych skutków. Regularne konsultacje z dietetykiem i diabetologiem mogą pomóc w dostosowaniu planu posiłków do indywidualnych potrzeb.

Referencje:

1. Nagel P., Co może być przyczyna wieczornego objadania się? Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej

2. Sajór I., Czy owoce można jeść wieczorem?, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej

3.  Vander Wal J.S., Zespół jedzenia nocnego: krytyczny przegląd piśmiennictwa, Clinical Psychology Review, 2012, 32, 49–59

Zarządzanie planem żywieniowym w czasie ciąży, zwłaszcza przy równoczesnym występowaniu cukrzycy typu 2, wymaga szczególnej uwagi, ponieważ stan ten może wpływać zarówno na zdrowie matki, jak i rozwijającego się dziecka. 

1. Monitoruj spożycie węglowodanów. Stosuj dietę z niskim indeksem glikemicznym, unikaj cukrów prostych oraz rozkładaj spożycie węglowodanów w równych porcjach przez cały dzień. Wskazane jest korzystanie z porad diabetologa i/lub dietetyka w celu ustalenia odpowiedniej ilości węglowodanów w planie żywieniowym.

2. Spożywaj wysokiej jakości białko, czyli chude mięso, ryby, jaja, rośliny strączkowe, produkty mleczne jeżeli są one dobrze tolerowane i nieprzeciwskazane.

3. Spożywaj zdrowe tłuszcze, np. oliwę z oliwek, awokado, orzechy, nasiona, ryby bogate w kwasy omega-3 (np. łosoś, ryby nie mogą być surowe).

4. Pamiętaj o błonniku, który może pomóc w regulacji stężenia glukozy we krwi, a także zapobieganiu zaparciom, które są częste w ciąży. Błonnik jest zawarty w warzywach, owocach, pełnoziarnistych produktach, nasionach roślin strączkowych i orzechach.

5. Zadbaj o właściwe nawodnienie. Pij co najmniej 8-10 szklanek wody dziennie, unikaj napojów zawierających cukry.

6. Planuj posiłki. Planowanie regularnych posiłków i zdrowych przekąsek może pomóc uniknąć wahań glikemii.

Jesteś w ciąży, dowiedziałaś się, że masz cukrzycę ciążową i zastanawiasz się co zmienić w swojej diecie? Zapraszamy do zapoznania się z poradnikiem: Prawidłowe żywienie w cukrzycy ciążowej. (dann.edu.pl)

Referencje:

1. Wender-Ożegowska, Ewa et al. “Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą.” (2017).

Zalecana ilość owoców dla dzieci z cukrzycą typu 2 powinna być dostosowana tak, aby wspierać zarówno ich ogólne potrzeby zdrowotne, jak i kontrolę stężenia glukozy we krwi. Owoce, mimo że są zdrowym składnikiem planu żywieniowego, zawierają cukry naturalne, które mogą wpływać na glikemię. 

•  Zalecana ilość owoców może różnić się w zależności od wieku, poziomu aktywności i ogólnego planu zarządzania cukrzycą dziecka. 

• Preferuj owoce o niższym indeksie glikemicznym (IG), które powodują wolniejszy wzrost stężenia glukozy we krwi (truskawki, maliny, porzeczki, borówki, jeżyny, jagody, poziomki).

• Unikaj owoców przetworzonych, takich jak owoce w syropie czy suszone owoce, które mogą zawierać dodatkowy cukier.

• Owoce najlepiej spożywać w całości, zamiast jako sok. Całe owoce zawierają więcej błonnika, który pomaga spowolnić wchłanianie cukru i może pomóc w stabilizacji glikemii.

• Połącz owoce ze źródłem białka lub zdrowego tłuszczu, na przykład jogurtem naturalnym, garścią orzechów lub masłem orzechowym.

• Owoce mogą być spożywane jako przekąska między posiłkami lub jako część zbilansowanego posiłku. Ważne jest, aby unikać jedzenia owoców samodzielnie na pusty żołądek, szczególnie jeśli wcześniej zauważono, że powoduje to wahania glikemii.

Referencje:

1. What are the best fruits for diabetics to eat? (myhealthexplained.com)

2. The Diabetes and Nutrition Study Group (DNSG) of the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Evidence-based European recommendations for the dietary management of diabetes. Diabetologia 66, 965–985 (2023).

Kawa, choć popularna i często spożywana na całym świecie, może wpływać na metabolizm i wchłanianie niektórych składników odżywczych, a także na stężenie glukozy we krwi.

Jeśli chcesz pić kawę, rozważ odczekanie co najmniej 1-2 godziny po posiłku, aby zminimalizować wpływ na wchłanianie żelaza i wapnia.

Monitoruj swoje reakcje na kawę. Jeśli zauważysz, że kawa negatywnie wpływa na stężenie glukozy we krwi, rozważ ograniczenie jej spożycia lub dostosowanie dawki leków.

Ma również znaczenie czy jest to kawa mleczna typu latte lub jako deser kawowy z bitą śmietaną. Te rodzaje kawy powinny być traktowane i liczone jako dodatkowy posiłek.

Referencje:

1. „Uważaj co jesz gdy zażywasz leki. Interakcje między żywnością a suplementami diety i lekami” M. Jarosz J. Dzieniszewski.

Stężenie glukozy na czczo, które może być powodem do niepokoju, różni się w zależności od osoby, ale istnieją ogólne wytyczne, które mogą pomóc w ocenie, czy wartości te są w normie czy też wymagają dalszej diagnostyki lub interwencji.

Normy stężenia glukozy na czczo u osoby bez diagnozy cukrzycy:

- Prawidłowe stężenie glukozy na czczo: poniżej 100 mg/dL

- Nieprawidłowa glikemia na czczo (stan przedcukrzycowy): Od 100 do 125 mg/dL

- Cukrzyca: 126 mg/dL lub wyższe w dwóch osobnych pomiarach z krwi żylnej.

- Prawidłowe stężenie glukozy na czczo: poniżej 100 mg/dL

- Nieprawidłowa glikemia na czczo (stan przedcukrzycowy): Od 100 do 125 mg/dL

- Cukrzyca: 126 mg/dL lub wyższe w dwóch osobnych pomiarach z krwi żylnej.

U osoby z diagnozą cukrzycy:

Dla osób chorujących na cukrzycę typu 2 istotną kwestią jest monitorowanie czasu spędzonego w zakresie docelowym glikemii, czyli TIR (ang. Time in Range). 

Cel dla większości dorosłych: pomiędzy 70-180 mg/dL. Wynik poniżej 70 mg/dL wskazuje na niedocukrzenie, czyli hipoglikemię, a powyżej 180 mg/dL na przecukrzenie, czyli hiperglikemię.

U osób z cukrzycą ogólny cel wyrównania glikemii może być wyrażony również wartością HbA1c (hemoglobina glikowana) i, zgodnie z zaleceniami, powinien wynosić nie więcej niż 7,0%.

Warto pamiętać, że podane wyżej cele są ogólne. Każdy pacjent z cukrzycą ma na wizycie lekarskiej ustalane również indywidualne cele terapeutyczne. Zależą one od wielu czynników, takich jak obecne wyniki badań, zaangażowanie pacjenta w leczenie, a także wsparcie osób z jego otoczenia. Lekarz bierze też pod uwagę ryzyko wystąpienia niedocukrzenia (hipoglikemii) i jego potencjalne skutki, które mogą być poważniejsze u osób starszych lub tych z problemami sercowo-naczyniowymi czy nerwowymi. Inne ważne aspekty to czas trwania cukrzycy, oczekiwana długość życia, obecność poważnych powikłań związanych z cukrzycą oraz inne choroby towarzyszące. 

Referencje: 

        1.     Current Topics in Diabetes 2024| Curr Top Diabetes, 2024 3 (1): 1–140

Uzależnienie od słodzonych napojów może przyczyniać się do zwiększenia masy ciała, cukrzycy typu 2, próchnicy zębów oraz innych chorób metabolicznych. 

Proponowane strategie:

 1. Stopniowe ograniczanie lub rozcieńczanie

Zamiast próbować przestać pić słodzone napoje z dnia na dzień, stopniowo zmniejszaj ich ilość. Na przykład, jeśli pijesz 3 napoje dziennie, zacznij od zmniejszenia do 2 dziennie przez tydzień, następnie do 1 dziennie w kolejnym tygodniu, aż w końcu będziesz w stanie całkowicie z nich zrezygnować. Stopniowe ograniczenie pomoże Twojemu ciału dostosować się do mniejszej ilości cukru, co może zmniejszyć objawy odstawienia. Możesz również spróbować rozcieńczać słodkie napoje wodą.

2. Znajdowanie zdrowszych zamienników

Zastąp słodzone napoje zdrowszymi alternatywami, takimi jak woda, niesłodzona herbata, woda z dodatkiem naturalnych smaków (np. plasterki cytryny lub limonki, mięta). Umożliwi to zaspokojenie potrzeby picia bez nadmiernego spożycia cukru.

3. Zwiększanie świadomości

Czytaj etykiety produktów, aby zrozumieć, ile cukru znajduje się w Twoich ulubionych napojach. Świadomość ilości cukru w napojach może być motywująca do dokonywania zdrowszych wyborów i budowania nawyków.

4. Ustalanie konkretnych celów

Ustal realistyczne cele dotyczące zmniejszenia spożycia słodzonych napojów i śledź swoje postępy. Cele pomagają zorganizować wysiłki i mogą zwiększyć motywację do trwania przy planie.

5. Zrozumienie przyczyn

Zastanów się, dlaczego sięgasz po słodzone napoje. Czy to przez nawyk, czy może w odpowiedzi na stres? Rozpoznanie przyczyn pomoże Ci znaleźć lepsze sposoby radzenia sobie z tymi sytuacjami. Znalezienie zdrowszych sposobów na radzenie sobie ze stresem lub nudą może pomóc ograniczyć chęć sięgania po słodzone napoje.

Poznaj kluczowe informacje dotyczące wpływu cukrzycy na zdrowie Twoich zębów i dziąseł. Odkryj, jakie aspekty higieny jamy ustnej wymagają specjalnej uwagi. Zapoznaj się z poradnikiem: dann.edu.pl/content/dam/hcpexperience/pl/dann-edu-pl/pl/materia_y-do-pobrania/Cukrzyca_oczami_stomatologa_pacjent.pdf.coredownload.inline.pdf

Referencje: 

1. Ashley N. Gearhardt, MS, MPhil; Sonja Yokum, PhD; Patrick T. Orr, MS, MPhil; et al. Neural Correlates of Food Addiction, Arch Gen Psychiatry 2011;68(8):808-816.

2. Ayaz A, Nergiz-Unal R, Dedebayraktar D, et.al. How does food addiction influence dietary intake profile? PLoS One. 2018 Apr 20;13(4): e0195541.

Dla osób z cukrzycą typu 2 czytanie etykiet produktów spożywczych może być pomocne, aby skutecznie zarządzać glikemią.

Elementy, na które warto zwracać uwagę przy zakupie produktów spożywczych:

1. Ilość węglowodanów

Węglowodany mają największy wpływ na stężenie glukozy we krwi. Zrozumienie, ile węglowodanów zawiera produkt, jest kluczowe do właściwego planowania posiłków. Zwróć uwagę na całkowitą ilość węglowodanów na porcję, a także na to, ile z tych węglowodanów stanowią cukry i błonnik.

2. Rozmiar porcji

Informacje na etykiecie odnoszą się do określonej wielkości porcji. Spożycie większej ilości produktu niż wskazana porcja oznacza spożycie więcej kalorii, węglowodanów i innych składników. Upewnij się, że rozumiesz, jak duża jest porcja i ile porcji znajduje się w opakowaniu.

3. Cukry

Cukry, zarówno naturalne, jak i dodane, wpływają na stężenie glukozy we krwi. Sprawdź ilość cukrów, a szczególnie cukrów dodanych, które są mniej korzystne dla zdrowia.

4. Błonnik

Błonnik pomaga spowolnić wchłanianie glukozy, co może pomóc w stabilizacji stężenia glukozy we krwi. Wybieraj produkty bogate w błonnik (co najmniej 3-5 g na porcję).

5. Tłuszcze

Tłuszcze nasycone wpływają na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, które są wyższe u osób z cukrzycą. Zwróć uwagę na ogólną ilość tłuszczów w planie żywieniowym, a szczególnie na zawartość tłuszczów nasyconych i trans. Preferuj produkty z niższą zawartością tłuszczów nasyconych i unikaj tłuszczów trans. Zadbaj o włączenie do swojego planu odżywiania tłuszczów nienasyconych, które znajdują się, m.in. w nasionach roślin strączkowych, orzechach lub nasionach (np. migdały, orzechy nerkowca, orzechy laskowe, orzechy brazylijskie, makadamia, orzeszki ziemne, pekan, orzechy włoskie lub słonecznik, pestki dyni lub siemię lniane).

6. Sód

Nadmierne spożycie sodu jest związane z wyższym ryzykiem wystąpienia nadciśnienia tętniczego, które często współwystępuje z cukrzycą.

Czytanie etykiet może początkowo wydawać się skomplikowane, ale z czasem staje się łatwiejsze i może znacząco przyczynić się do lepszego zarządzania cukrzycą typu 2. Zwracając uwagę na węglowodany, cukry, błonnik, tłuszcze, sód oraz rozmiar porcji, można dokonywać bardziej świadomych wyborów żywieniowych.

Referencje:

1.  Murillo S, Mallol A, Adot A, Juárez F, Coll A, Gastaldo I, Roura E. Culinary strategies to manage glycemic response in people with type 2 diabetes: A narrative review. Front Nutr. 2022 Nov 10;9:1025993. doi: 10.3389/fnut.2022.1025993. PMID: 36438742; PMCID: PMC9684673.

2. Minari, T.P.; Tácito, L.H.B.; Yugar, L.B.T.; Ferreira-Melo, S.E.; Manzano, C.F.; Pires, A.C.; Moreno, H.; Vilela-Martin, J.F.; Cosenso-Martin, L.N.; Yugar-Toledo, J.C. Nutritional Strategies for the Management of Type 2 Diabetes Mellitus: A Narrative Review. Nutrients 2023, 15, 5096. https://doi.org/10.3390/nu152450.